ธาราบำบัดกับการฟื้นฟู

ธาราบำบัด (Aquatic Therapy) เป็นเทคนิคการรักษาทางกายภาพบำบัดในน้ำ โดยใช้แรงต้านของน้ำ แรงลอยตัวจากน้ำ ความหนาแน่นของน้ำในการรักษาและฟื้นฟูผู้ป่วย เช่น ผู้ป่วยที่เพิ่งผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่า เมื่อแผลปิดสนิทแล้ว ผู้ป่วยยังไม่สามารถ เดินลงน้ำหนักตัวได้ปกติบนพื้น นักกายภาพบำบัดจะพาผู้ป่วยลงในน้ำเพื่อทำการฝึกเดิน โดยมีแรงลอยตัวของน้ำคอยพยุงน้ำหนักตัวผู้ป่วย วิธีการบำบัดนี้ จะช่วยทำให้ผู้ป่วยลดอาการบาดเจ็บจากการฝึกเดิน

โปรแกรมการออกกำลังกายในน้ำนี้ เหมาะสำหรับคนไข้ที่มีข้อจำกัดด้านการเคลื่อนไหว เช่น กล้ามเนื้องอสะโพก และกางขามีการหดรั้ง วิธีการง่ายๆในการออกกำลังกาย คือ การให้ผู้ป่วยลงน้ำ เพราะแรงลอยตัวจากน้ำจะช่วยพยุงน้ำหนักขา ทำให้ผู้ป่วยเกิดการเรียนรู้และเข้าใจในการบังคับทิศทางที่ถูกต้องของขา ได้ง่ายขึ้น

ธาราบำบัดมีชื่อเรียกที่คล้ายๆกัน อยู่หลายชนิด คือ

·        Aquatic Rehabilitation

·        Aqua Therapy

·        Pool Therapy

·        Water Therapy

·        Hydrotherapy

 

 ธาราบำบัดนี้ เป็นการออกกำลังกายในน้ำที่ลดอาการปวดที่ข้อ โดยจะช่วยเพิ่มความแข็งแรงให้กล้ามเนื้อเพราะแรงหนืดจากน้ำและแรงต้านของน้ำ จะช่วยเสริมสร้างความแข็งแรงให้กับกล้ามเนื้อ  ซึ่งนอกจากนี้แล้ว น้ำจะช่วยพยุงร่างกายของผู้ป่วยเพื่อลดแรงกดที่ข้อต่อ (ลดแรงกดไปมาก เมื่อเทียบกับการลงน้ำหนักบนพื้นกับในน้ำ)

 Hydrostatic Pressure  ของน้ำจะช่วยลดอาการบวมและยังช่วยให้ผู้ป่วยได้ฝึกพัฒนาระบบประสาทสัมผัสในการรับรู้ด้านการทรงตัวอีกด้วย  ในบางตำรากล่าวว่าทำให้เกิด Improve joint position awareness ช่วยให้กระตุ้นประสาทการรับสัมผัสของข้อต่อดีขึ้น(ฟื้นตัวจากอาการบาดเจ็บเร็วขึ้น)  โดย เฉพาะอย่างยิ่งผู้ป่วยที่เป็นข้อเท้าแพลง แล้วทำให้เอ็นที่ข้อเท้าฉีกขาด ผู้ป่วยจะมีอาการเจ็บปวดจากการบาดเจ็บ และอักเสบที่ข้อเป็นอย่างมาก บางครั้งมีอาการบวมในเนื้อเยื่ออ่อนที่อักเสบ  เป็นเหตุให้การรับสัมผัสของข้อเท้าลดลง การออกกำลังกายในน้ำนี้ จะทำให้ผู้ป่วยข้อเท้าแพลง(ในระยะฟื้นฟู)เกิดการเรียนรู้วิธีการลงน้ำหนักโดยที่ ผู้ป่วยไม่ต้องเผชิญกับอาการเจ็บปวด, ประสาทการรับสัมผัสของข้อต่อ Proprioception ดีขึ้น (ก่อนหน้านี้ระบบประสาทสูญเสียไปจากกระบวนการอักเสบ)  นอกจากนี้ยังช่วยลดอาการบวมเนื่องจาก hydrostatic pressure

การรักษาโดยวิธีธาราบำบัดนี้ ในสระน้ำ จะมีอุณหภูมิอุ่นๆ ประมาณ 37 – 42 องศาเซลเซียส ซึ่งจะช่วยทำให้กล้ามเนื้อของผู้ป่วยคลายตัว เส้นเลือดฝอยขยายตัว เพิ่มการหมุนเวียนของเลือดบริเวณที่บาดเจ็บลดอาการเกร็งตัวของกล้ามเนื้อ

ผู้ป่วยที่มีอาการปวดหลัง

การปวดเรื้อรัง

ห้ามใช้กับผู้ที่เป็นโรคหัวใจ

คนที่เป็นไข้

ผู้ที่ติดเชื้อ

ผู้ทีกลั้นอุจจาระหรือปัสสาวะไม่อยู่

ธาราบำบัดเป็นโปรแกรมการออกกำลังกายในน้ำ เพื่อเป็นการเพิ่มความแข็งแรงให้กล้ามเนื้อ ให้กับผู้ป่วยที่ไม่สามารถเดินลงน้ำหนักบนพื้นดินได้เนื่องจากมีอาการปวดมากๆ เช่น กระดูกพรุน ปวดหลังมากๆ กระดูกหัก หรือคนไข้ที่ต้องได้รับการฟื้นฟูหลังจากผ่าตัดกระดูก

ปวดตามข้อ

กล้ามเนื้อฉีกขาด

สำหรับคนไข้เบาหวานและมีความดันโลหิตสูง การออกกำลังกายมากๆจะทำให้เกิดอาการปวดหลังจากการออกกำลังกายแต่การออกกำลังกายด้วยธาราบำบัดจะไม่เกิดอาการดังกล่าว

ประโยชน์ของการออกกำลังกายในน้ำ

การออกกำลังกายในน้ำช่วยรักษาอาการปวดหลัง หรืออาการบาดเจ็บต่างๆ 

แรงลอยตัวของน้ำ Buoyancy แรงลอยตัวของน้ำจะออกแรงต้านกับแรงโน้มถ่วงของโลก มันจะช่วยยกน้ำหนักตัวของผู้ป่วย เมื่อผู้ป่วยลอยตัวอยู่ในน้ำแรงชนิดนี้จะช่วยกระตุ้นพัฒนาการและปรับปรุงด้านการทรงตัวและความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ

นอกจากนี้แรงลอยตัวของน้ำยังช่วยเพิ่มองศาการเคลื่อนไหวของข้อต่อต่างๆ เนื่องจากแรงลอยตัวของน้ำจะช่วยลดแรงโน้มถ่วงจากโลกทำให้ผู้ป่วยสามารถขยับแขนขาได้ด้วยตัวเองโดยไม่ต้องออกแรงตนเองมากนัก เพราะแรงลอยตัวของน้ำจะช่วยพยุงเอาไว้

แรงหนืดของน้ำ Viscosity แรงหนืดของน้ำจะเป็นแรงต้านที่ทำให้กล้ามเนื้อของผู้ป่วยเกิดความแข็งแรงขึ้น ลดความเสี่ยงในการหกล้มเนื่องจากผู้ป่วยยังทรงตัวได้ไม่ค่อยดี

Hydrostatic pressure แรงดันไฮโดรสแตติกของน้ำมีผลต่อการทำงานของหัวใจและปอด การออกกำลังกายในน้ำมีประโยชน์มากๆในการรักษาและเพิ่มความแข็งแรงของปอดและหัวใจ ความดันแรงดันไฮโดรสแตติกนี้มีส่วนช่วยเพิ่ม

ให้เลือดหมุนเวียนโลหิตในกล้ามเนื้อได้ดีขึ้น

จากคุณสมบัติดังกล่าวจะช่วยพัฒนาการออกกำลังกายที่ไม่ต้องการลงน้ำหนัก เช่น กระดูกสันหลัง (กระดูกแกนกลางของร่างกายในการรับน้ำหนัก)  ลดความเสี่ยงจากการบาดเจ็บเนื่องจากการออกกำลังกาย ยกตัวอย่างเช่น  ผู้ป่วยโรค osteoarthritis ที่บริเวณคอและหัวไหล่ จะสามารถยกขยับแขนเป็นวงกลม หรือพลิกมือคว่ำ หงาย ในน้ำได้เพื่อเป็นการเพิ่มองศาการเคลื่อนไหว และเพิ่มความแข็งแรง เพราะน้ำจะเป็นเหมือนแรงต้านและแรงช่วยพยุงแขน การออกกำลังกายเช่นนี้ผู้ป่วยจะไม่ต้องเผชิญกับอาการปวดที่เกิดจากการปล่อยแขนลงกระทันหัน

นอกจากนี้แล้ว ตัวรับสัมผัสด้านความเจ็บปวด (perception of pain) จะทำงานลดลงเนื่องจากหลายปัจจัยที่เกี่ยวกับธาราบำบัด เช่น น้ำที่มีอุณหภูมิอุ่นๆ

กระดูกหักแล้วอยู่ในช่วงที่มีกระบวนการ Healing process กระดูกกำลังสมานตัวอยู่ ผู้ป่วยที่มีน้ำหนักตัวมาก

ประโยชน์ของธาราบำบัด

• ลดแรงกระแทกที่ข้อต่อและกล้ามเนื้อของร่างกาย ทำให้ไม่เจ็บปวดมาก
• กระแสน้ำอุ่นจะช่วยลดอาการปวดและทำให้เนื้อเยื่ออ่อนนุ่มเป็นการป้องกันข้อติด
• กระแสน้ำจะช่วยนวดให้กล้ามเนื้อผ่อนคลาย
• กระแสน้ำอุ่นจะเพิ่มการไหลเวียนเลือด
• แรงต้านทานของน้ำทำให้ต้องออกแรงมาก ทำให้กล้ามเนื้อแข็งแรงขึ้น

สรุปโดยย่อ ธาราบำบัด คือ การรักษาโดยใช้คุณสมบัติของน้ำ ความหนาแน่นของน้ำช่วยพยุงร่างกายทำให้ไม่ต้องรับน้ำหนักมาก ผู้ป่วยสามารถเคลื่อนไหวได้ อย่างอิสระและง่ายขึ้น ธาราบำบัดถูกใช้ในผู้ป่วยโรคต่างๆ ผู้ป่วยโรคกล้ามเนื้ออ่อนแรง ผู้ป่วยพาร์กินสัน ผู้ป่วยโรคไขข้อต่างๆ รวมถึงผู้ป่วยที่มีปัญหาในระบบกล้ามเนื้อและกระดูกสันอีกด้วย

จากประสบการณ์แล้ว การปรับอุณหภูมิที่สระว่ายน้ำ กับอุณหภูมิที่คนไข้ลงไปในสระ
ไม่ค่อยจะตรงกันสักเท่าไหร่ค่ะ เพราะส่วนใหญ่จะขึ้นกับสภาพดินฟ้าอากาศขณะนั้น
อุณภูมิความเย็นของเครื่องปรับอากาศค่ะ เรียกได้ว่าเทอร์โมมิเตอร์ข้างสระน้ำ หรือจะสู้
เทอร์โมมิเตอร์ที่นักกายภาพจุ่มลงไปก่อนลงสระได้ค่ะ

น้องๆนักกายภาพ ระวังให้ดีนะคะ พี่นิวเคยพาอาม่าลงสระน้ำ คุยๆกันอยู่ อาม่าเกิด
เป็นลม ซะงั้น ต้องตั้งสติให้ดีนะคะ ช่วยอาม่าขึ้นสระให้เร็วที่สุดค่ะ / สอบถามญาติ
ได้ความว่าอาม่านอนไม่ค่อยหลับเมื่อคืนก่อนมาลงสระค่ะ / สรุปคือ ความดันโลหิต
หน้าตาสดใส ก็ไม่สามารถบอกได้ว่าอาม่าแข็งแรงค่ะ ต้องสอบถามอาการ และสังเกต
ผู้ป่วยก่อนลงสระทุกครั้งนะคะ เพื่อความปลอดภัยของผู้ป่วยค่ะ

ผู้ป่วยเด็ก มีแพมเพอร์ (ผ้าอ้อม) แบบกันอุจจาระ (กันน้ำ) ด้วยนะคะ หาซื้อได้ตาม
ห้างสรรพสินค้าชั้นนำค่ะ

โดยประสบการณ์แล้ว นิวคิดว่า สระว่ายน้ำที่มีระบบฆ่าเชื้อด้วย แสงยูวี จะดีที่สุดค่ะ (ต้องเปิดตลอดเวลาทำการนะคะ ไม่ใช่เฉพาะหลังสี่โมงเย็นถึงหนึ่งทุ่มค่ะ) รองลงมาคือ ระบบเกลือค่ะ ทั้งปลอดภัย
และประหยัดงบประมาณค่ะ

ช่วยกันทำบุญโดยแบ่งปันข้อมูลนี้ เพื่อคลายทุกข์ให้กับคนที่ทรมานจากโรคต่างๆ

ซึ่งธาราบำบัด สามารถช่วยบรรเทาอาการได้ 

สอบถามปัญหาเพิ่มเติมได้ที่
กภ.ศิรินลักษณ์ รัตนาเกียรติ์ sirinluck@gmail.com